Historia Iaido

Historia Muso Shinden Ryu

Prawie wszystkie szkoły Iai wywodzą się od wspólnego, mitycznego założyciela: Hojo Junsuke Shigenobu lub Hayashizaki Jinsuke Shigenobu. Muso Shinden jest także jednym ze spadkobierców stylu Jushin. Jego życie jest raczej mało znane i wiele historii dotyczących tego człowieka zostało wymyślonych. Wiadomo, że urodził się w prowincji Sagami (Shoshu) w środkowym okresie XVI wieku. Podobno później żył w prowincji Mutsu w północnej części Japonii. Nie wiadomo dokładnie jak dobrym był szermierzem, lecz wiadomo, że uczył się sztuki miecza od ok. 1596-1601 i po tym wynalazł serię technik Iai, które nazwał Batto-Jutsu. Jego styl został rozpowszechniony pod wieloma różnymi nazwami: Junpaku Den, Hayashizaki Ryu, Shin Muso Hayashizaki Ryu, Shigenobu Ryu itd.

Wiadomo, że odbył podróż Musha-Shugyo po Japonii, i że, w tamtych czasach, pozyskał wielu uczniów. Dokładne techniki, jakich nauczał pozostają taka samą tajemnicą jak historia jego życia, lecz jest pewne, że musiały być stosunkowo proste, praktyczne i wysoce skuteczne. Podobno w roku 1616 w wieku 73 lat, odbył druga podróż po Japonii, podczas której zniknął. W czasie jego świetności pojawiło się wiele szkół Iai.

Po jego śmierci tradycje Shinmuso Hayashizaki Ryu były kontynuowane przez Tamiya Taira-no-Hyoe Narimasa, który był podobno nauczycielem samego Tokugawa Ieyasu, Hidetada oraz Iemitsu. Ten fakt z całą pewnością przyczyniłby się do rozpowszechnienia popularności tego stylu.

Czas wojny domowej w Japonii wyłonił zwycięzcę w połowie 17 wieku, był nim Shogun Ieyasu. Nowe style Iai zostały wprowadzone i włączone do głównego nurtu. W prawie wszystkich przypadkach zabójca wykonywał misję wymagającą pojawienia się w domu przeciwnika. Gość robił co w jego mocy aby wyperswadować, rozbroić lub tez aresztować gospodarza. Było to niebezpieczne zadanie. Kiedy gospodarz odmawiał lub stawiał opór gość powinien użyć siły do wykonania misji jak też i do obrony siebie. Takie sytuacje były bardzo pospolite nawet w spokojnej epoce Edo (1603-1867) charakteryzującym się pokojowymi rządami i rozkwitem arystokratycznej grupy – samurajów. Tak więc sztuki Iai były cały czas rozwijane lub przynajmniej utrzymywane. Niektórzy woleli zachowywać i przekazywać je w formie sztuki, gdzie iaido przybrało formę ćwiczeń duchowych. Niestety zginęło przez to wiele tradycyjnych szkół.

Styl życia został przeformalizowany w epoce Edo. Sposób prowadzenia życia codziennego (znany jako styl „Ogasawara” wywodzący się z poprzedniej epoki Muromachi) opisujący jak jeść, pić, chodzić, wchodzić i wychodzić z pokoju, otwierać i zamykać drzwi, siadać i wstawać, stał się pospolity wśród Samurajów. Prawie wszyscy zaczęli używać mat „Tatami” w swoich domach i siadać na nich w pozycji „Seiza” (pozycja oficjalna).

Ta zmiana wpłynęła na style Iai. Stary sposób siedzenia jest wygodniejszy i łatwiejszy fizycznie, ale nowe style Iai zaadoptowały pozycję ”Seiza”. Oznacza to że możemy odróżnić pierwotne formy od tych nowo wynalezionych po przez obserwację sposobu siedzenia.

Następcą Tamiya Narimasa był Nagano Murakusai Kinro - 3ci Sokei. Następnie Momo Gumbei Mitsushige - 4ty Sokei, Arikawa Shozaemon Munetsugu - 5ty Sokei, Manno Danuemon Nobusada - 6ty Sokei.

Siódmym Sokei był Hasegawa Chikara no Suke Eishin. (lub Hasegawa Hidenobu) Uczył się Hayashizaki Ryu pod kierunkiem Nobusady w Edo w okresie Kyoho (1716-1735), I uzyskał reputację bycia wyjątkowo uzdolnionym szermierzem. Eishin ponoć włożył bardzo wiele w przekształcenie stylu Shigenobu w połowie 18 wieku, oraz to także on wynalazł styl gdzie techniki były wykonywane ostrzem miecza do góry w obi. Później styl Oomori został wprowadzony do stylu Eishin, który stał się mieszaniną różnych form w pozycjach siedzących, stojących oraz zaczynanych z Seiza. Zaniósł ten styl do prowincji Tosa i nazwał go Muso Jikiden Eishin Ryu i tam przetrwał do czasów obecnych.

Dziewiąty Sokei - Hayashi Rokudayu Morimasa był wasalem Yamanouchi Toyomasa, 4tego Hanshu (szefa prowincji) i podczas życia w Edo uczył się Eishin Ryu Iai od ósmego Sokei Arai Seitatsu. Uczył się także Shinkage Ryu pod kierunkiem Rokuro Saemon Masamitsu. Ten człowiek wynalazł styl Iai, który był ćwiczony z pozycji seiza (Zashiki), i przekazał go Hayashi Morimasa, który później wcielił go do Muso Jikiden Eishin Ryu. To właśnie jest znane w obecnej chwili jako Shoden Omori Ryu.

Po jedenastym Sokei następuje rozłam w nauczaniu i formują się dwa odłamy: Shimomura (Shimomura-ha) oraz Tanimura (Tanimura-ha). Szesnastym Sokei odłamu Shimomura był Nakayama Hakudo Sensei. Uczył się Muso Jikiden Eishin Ryu w prowincji Tosa pod kierunkiem Hosokawa Yoshimasa, 15ego Soke odłamu Shimomura, jak również z Morimoto Tokumi, 17tym Sokei odłamu Tanimura. W roku 1933 nazwał swoje nauki Muso Shinden Ryu Batto-Jutsu i ich popularność stale rosła dzięki jego niesłabnącym wysiłkom i oddaniu jego uczniów.

Historia Seitei Iai Gata

Historia Seitei Iai rozpoczęła się po roku 1947, kiedy to siły okupacyjne złagodziły zakaz uprawiania starych sztuk wojennych na terenie Japonii. Niektóre szkoły Iai-jutsu zmieniły wtedy nazwę na Iaido i przyłączały się kolejno do Zen Nippon Kendo Renmei chcąc zapewnić ciągłość nauczania i uchronić sztukę od zapomnienia. Część nauczycieli szermierki mocno krytykowała Kendo za to, że ćwiczący używali bambusowych mieczy - shinai. Argument ten wydaje się dość dziwny, jako że wiele szkół posługiwało się podobną bronią treningową. Krytyce podlegało również postępujące usportowienie Kendo i mistrzów miecza, którzy ćwiczyli tylko z shinai. Argumenty te oraz potrzeba utrzymania tradycji i więzi ze starą szermierką spowodowały powołanie do życia specjalnego komitetu do badań nad szermierką - w tym również nad Iai, którego zadaniem byłoby opracowanie systemu mającego umożliwić ćwiczącym Kendo lepsze zrozumienie prawdziwej "drogi miecza".

Komisja składała się z jedenastu mistrzów miecza reprezentujących różne szkoły i style, a przewodniczył jej mistrz Otani Kuzo. W tym właśnie momencie rozpoczęła się droga Iai ku współczesności. W 1967 roku podkomitet złożony z nauczycieli Iai utworzył system zwany Seitei Gata - standardowe formy, w którego skład wchodziły trzy formy w pozycji siedzącej - seiza, jedna w pozycji iai-hiza i trzy formy w pozycji stojącej. W skład grupy tworzącej Seitei Gata wchodzili:

Masaoka Kazumi, hanshi, 9 dan, Muso Jikiden Eishin ryu;
Yamatsuta Jukichi, hanshi, 9 dan, Muso Shinden ryu;
Kamimoto Eiichi, hanshi, 8 dan, Muso Shinden ryu;
Danzaki Tomoaki, hanshi, 8 dan, Muso Shinden ryu;
Sawayama Shozo, kyoshi, 8 dan, Hoki ryu;

Po roku 1968 Seitei Gata stał się, obok starych szkół, oficjalnym systemem nauczania Iai. Stworzono kryteria egzaminacyjne dla uczniów i nauczycieli, opracowano metodykę szkolenia. Nowo utworzonemu systemowi zarzucano jednak brak reprezentatywności dla całości sztuki oraz pominięcie mechanizmów i technik występujących w stylach szkół, których przedstawiciele nie wzięli udziału w jego tworzeniu. W 1977 roku do wymienionej grupy dołączyli bądź częściowo zastąpili jej członków:

Hashimoto Masatake, hanshi, 9 dan, Muso Jikiden Eishin ryu;
Mitani Yshisato, hanshi, 8 dan, Muso JikidenEishin ryu;
Wada Hachitro, hanshi, 8 dan, Muso Shinden ryu;
Tsumaki Seirin, hanshi, 8 dan, Tamiya ryu;

Należy zwrócić uwagę na fakt, że mistrzowie Muso Shinden ryu i Muso Jikiden Eishin ryu pochodzili z innej linii, niż poprzednio zasiadający w komisji.

Do już opracowanego standardu dodano kolejne trzy formy w pozycji stojącej, w których uwzględniono między innymi walkę z czterema przeciwnikami czy pchnięcie z przyłożenia. Od tego momentu ćwiczono zestaw dziesięciu form, a ewentualne zmiany techniczne były niewielkie. Tak było do roku 2000, kiedy wzorując się na podziale i ilości kata w szkole Muso Shinden do Seitei Iai Gata dodano jeszcze dwie formy, zwiększając w ten sposób ich całkowitą liczbę do dwunastu.

Seitei Iai Gata w obecnym kształcie podzielony jest na sekcje (BU) w zależności od pozycji, z jakiej rozpoczyna się forma:

Seiza no bu:
Ipponme MAE
Nihonme USHIRO
Sanbonme UKE NAGASHI
Iai hiza no bu:
Yonhonme TSUKA ATE
Tachi ai no bu:
Gohonme KESA GIRI
Ropponme MOROTE TSUKI
Nanahonme SANPO GIRI
Happonme GANMEN ATE
Kyuhonme SOETE TSUKI
Juponme SHIHO GIRI
Juipponme SO GIRI
Junihonme NUKI UCHI