I ai do
I - być, AI - harmonia, DO - droga
IAIDO jest to jedna z nielicznych, czysto japońska, sztuka narodowa polegająca na szybkim dobywaniu i cięciu mieczem. Powstała około roku 1500. Za twórcę właściwego iai, jako spójnego i samodzielnego systemu walki, uznawany jest powszechnie wielki mistrz Hayashizaki Jinsuke Minamoto-no Shigenobu (ok. 1545-1618). Nauczał on sposobów błyskawicznego wyjmowania miecza z pochwy i zadawania cięcia w nieprzerwanym ruchu. Zaatakowani samuraje często byli bezbronni i niezdolni do użycia techniki kenjutsu. Nauka ta stała się bardzo popularna. W ślad za pierwszą szkołą powstały następne
Iaido zostało stworzone, by nauczać wygrywania we właściwym momencie, kiedy miecz opuszcza saya; przybierając właściwą pozycję, bezzwłocznie odpowiadając na nagłe zagrożenie. Jest to również szkoła kształtująca charakter ćwiczącego, ucząca szybkiego podejmowania decyzji oraz konsekwencji w działaniu. Koncentracja, wewnętrzna harmonia, dążenie do doskonałości, to cechy każdego treningu prowadzące zarazem do budowy silnej osobowości oraz harmonii pomiędzy ciałem a umysłem.
Japońskie ideogramy (kanji), z których składa się nazwa iai tłumaczy się zazwyczaj, jako sztukę gotowości, bycia przygotowanym zawsze i wszędzie na wszelką możliwą okoliczność. „Do” kończące nazwę iaido, podobnie jak w judo, czy kendo oznacza drogę. Natomiast oryginalne znaczenie „Iai” pochodzi od takiej sytuacji: gość i gospodarz powinni siedzieć i rozmawiać ze sobą twarzą w twarz; „I” w „Iai” znaczy siedzieć, natomiast „ai” oznacza „twarzą do”. Nagły atak jest efektywny kiedy przeciwnicy są zrelaksowani lub też nie patrzą wprost , np. podczas ukłonu lub pożegnania…
Iai mozna postrzegać jako taniec, sport lub też trening duchowy, lecz do niedawna była to prawdziwa technika zabijania lub obrony przed przeciwnikami, charakteryzująca się nagłą i szybką manipulacją miecza. Wiemy że dzisiejsze style Iai zostały znacznie zmodyfikowane w stosunku do tego kiedy zostały utworzone. Także filmy komercyjne, programy telewizyjne i pokazy uliczne mogą być źródłem naszego zmieszania i nieporozumień. Słyszy się że Japońskie sztuki walki są oparte na manierach i etykiecie, zaczynają się od szacunku i kończą na szacunku. Ale, przynajmniej w czasach Wojen Domowych, grubiaństwo było bardziej pożądaną zaletą niż taka grzeczność.
Iaido jest współczesną kontynuacją starojapońskiej szermierki iaijustu. Kiedy miecz utracił swe praktyczne znaczenie część pierwotnej nazwy „jutsu” - „bojowy” zastąpiona została przez „do” – „droga” wskazującą na dyscyplinę rozwoju duchowego, wymagającą determinacji, skupienia i najwyższego zaangażowania. Podobnie, jak kendo, będące kontynuacją kenjutsu, czy judo powstałe na bazie jujutsu. Iai polega na błyskawicznym dobyciu miecza i rozstrzygnięciu pojedynku, najczęściej jednym cięciem. Tu objawia się podstawowa różnica pomiędzy iaijutsu i kenjutsu – klasyczną szermierką samurajską nastawioną na wojenne potyczki, gdzie broń była dobywana przed rozpoczęciem walki. Iai stworzono z myślą o obronie: przed nagłym atakiem, zamachem, bądź w pojedynku. Było potrzebą czasów, w których powstało. W początkach epoki Edo ucichły co prawda wojny domowe, lecz jednocześnie codziennością stały się zamachy i pojedynki. Stąd twórcy i mistrzowie iai skupiali swe wysiłki na poszukiwaniu jak najefektywniejszych technik szybkiego dobywania miecza łączonych z jednoczesnym i rozstrzygającym pojedynek kontratakiem. Oprócz form walki „1 na 1” iai przewiduje również całe sekwencje wielu technik mających zastosowanie w konfrontacji z kilkoma przeciwnikami. A wszystko to dziać się winno w błyskawicznym, niemal nieprzerwanym ruchu. Niezwykłej skuteczności technik iai nierzadko towarzyszy widowiskowość. Niewykluczone, że oprócz historycznej autentyczności, to właśnie te cechy iai wielokrotnie skłaniały słynnego reżysera Akira Kurosawa do wykorzystywania ich w scenach samurajskich walk.
Na przestrzeni wieków iai ulegało wielu przeobrażeniom. Z jednej strony liczne szkoły kenjutsu adoptowały i opracowywały własne techniki batto jutsu, z drugiej zaś powstawały coraz nowe linie przekazu i samodzielne szkoły iaijutsu bazujące na dziele mistrza założyciela. Studia nad różnymi liniami przekazu skłoniły mistrza Nakayama Hiromichi Hakudo (1869-1958) do próby ich syntezy, być może nawet odtworzenia pierwotnych form Shimmei Muso Ryu – szkoły stworzonej przez mistrza założyciela iai. W efekcie owych poszukiwań Nakayama Hiromichi Hakudo stworzył najpopularniejszą obecnie na świecie szkołę iaido – Muso Shinden Ryu. W Polsce szkołę tę reprezentuje Polskie Stowarzyszenie Iaido, mające swe kluby w Opolu (główna siedziba), Szczecinie, Wrocławiu, Bielsku-Białej, Częstochowie, Białymstoku, Olkuszu i wielu innych miastach.